Kreta jest największą z wysp greckich pow. 8.336 km² i piątą co do wielkości wyspą na Morzu Śródziemnym. Kreta ma około 260 km długości i 60 km szerokości, z populacją około 600.000. Na północnym wybrzeżu, wyspę opływa Morze Kreteńśkie Morza, a od południa Morze Libijskie. Kreta składa się z czterech województw: Chania, Rethymnon, Heraklion i Lasithi.
Kreta jest wyspą górzystą i skada się z łańcuchów biegnących z zachodu na wschód: góry Białe, Psiloritis, Dikti, Cedr, Thripti. Są to tereny żyzne i posiadają płaskowyże jak Lasithi, Omalos i Nida. Góry są bogate w jaskinie, a każda znim ma swoją legendę. Na Krecie znajduje się mnósto wąwozów (Kourtaliotiko, Imbros), a wśród nich najsłynniejsy i najdłuższy w Europie - wąwóz Samaria. Kreta słynie z najpieknięjszych plaż. Warto pojechać na Balos, Elafinisi czy Triopetra.
Kreta jest obszarem, na którym swoje piętno odbiła kultura starożytna. Zachowały się między innymi pałace minojskie (Knossos, Festos). W początkach wieku XIII, Kretą władali weneccy dożowie. Ich kultura pozostawiła po sobie przepiękne budowle, takie jak forteca w Rethymnonie, latarnia w Chanii, czy słynny wenecki port w Heraklionie. Może i wenecjanie nie zasłużyli się w historii wyspy, ale upiększyli ją architektonicznie.
Pobyt na Krecie na pewno zostanie w pamięci na długo każdego, kto zdecyduje się zwiedzić tą piękną wyspę z unikalnymi zabytkami oraz bogatą fauną i florą.
Kreta jest największą wyspą Grecji i piątą co do wielkości na Morzu Śródziemnym. Ma charakterystyczny podłużny kształt i bogatą florę oraz unikatową faunę. Od północy oblewa ją Morze Kreteńskie a od południa Morze Libijskie. Struktura geologiczna Krety jest zróżnicowana. Posiada ona wysokie szczyty górskie oraz przepiękne plaże, które uchodzą za najładniejsze w Grecji. Na Krecie znajduje się również najdłuższy wąwóz Europy a archeologiczna strona wyspy zachwyca antycznymi pozostałościami, bowiem to tutaj kwitła jedna z najznakomitszych cywilizacji na świecie.
1.Trochę historii (Some facts – history)
Historia zarówno Heraklionu jak i całej wyspy jest długa i pełna wydarzeń, takich jak powstanie nowej cywilizacji, jej upadek w skutek wybuchu wulkanu, wojny, okupacja, ponowne odbudowywanie miast i ich rozwój.
Okres, w którym rozwijała się i trwała cywilizacja minojska archeolodzy datują na rok 2000 p.n.e. do 1000 r. p.n.e. W tym czasie Kreta przeżywała swój pierwszy rozkwit. Rozwinął się handel z Egipcjanami, Cypryjczykami oraz ludnością z Grecji lądowej. Z pałacem w Knossos wiąże się mityczna legenda o Minotaurze. Otóż Pazyfae – żona króla Minosa – urodziła mu syna, człowieka z głową byka. Król Minos uwięził dziwadło w labiryntach wybudowanych przez Dedala pod pałacem w Knossos i zażądał od Aten, po tym jak wygrał z nimi wojnę, aby co siedem lat, przysyłały dwanaście młodzieńców i dwanaście dziewcząt na pożarcie dla potwora. Tezeusz - ateńczyk, chcąc zakończyć ten okrutny proceder, popłynął na Kretę, aby zgładzić Minotaura. W wydostaniu się na wolność z zagmatwanego labiryntu pomogła mu córka króla Minosa i Pazyfae – Ariadna, dając mu kłębek nici, którą dzielny młodzieniec przywiązał przy wyjściu i rozwijał, aż dotarł do potwora.
Na Krecie znajdują się również inne pałace minojskie: Hagia Triada, Festos, Malia, Zakros i Monastiraki, najnowsze odkrycie archeologów z 1942 roku. Ważnym ośrodkiem religijnym był akropol w Gortynie. Wiele odkopanych przedmiotów pochodzenia archaicznego z bogatym zastosowaniem, można obejrzeć zwiedzając Muzeum Archeologiczne w Heraklionie.
Około 3500 lat temu, na wyspie Santorini wybuchł wulkan Thira. Eksplozja była tak silna, że spowodowała wielką falę tsunami oraz trzęsienie ziemi. Trzęsienie ziemi spowodowało pożar w pałacach a fala zmyła wybrzeża. Większość ludności zginęła, a pozostali uciekli z wyspy. Cywilizacja Minojska zakończyła swą świetność.
Kolejnym ważnym epizodem Krety jest założenie Chandaki – dzisiejszego Heraklionu, przez Saracenów (Arabowie z Hiszpanii) pod koniec IX w. n.e. Chandaka, w języku arabskim znaczy „fosa”, którą wybudowali Saraceni dookoła miasta w celach obronnych.
Na Saracenów napadli Bizantyjczycy pod wodzą Nikifora Foksa w połowie X w. Splądrowali ziemie, wymordowali Saracenów, część skarbów wielki wódz przekazał na wybudowanie klasztoru na półwyspie Athos w północnej Grecji, a pozostałe łupy kazał wywieźć statkami do Konstantynopola. Nikifor Fokas objął sobie za cel, zlikwidowanie wszelkich pozostałości po Arabach. Osiadł wraz z armią w Chandace, sprowadził ludność grecką z innych części kraju, otoczył miasto murami obronnymi, które można podziwiać do dnia dzisiejszego. Wybudował wiele kościołów, odbudował zniszczone i stworzył potęgę militarną.
W wyniku IV krucjaty, Konstantynopol został zajęty przez krzyżowców, a władzę nad Kretą objął Bonifacy z Montferratu. Sprzedał ją Wenecjanom, którzy licznie zaczęli się osiedlać na wyspie wprowadzając wysokie podatki, usiłując siłą wprowadzić katolicyzm. Zmienili oni nazwę miasta na Candida. Ich panowanie trwało przez cztery stulecia, do roku 1669. Okupacja ziem kreteńskich przez Wenecjan ma również swoje dobre strony. Pozostawili oni bogatą architekturę, na którą składają się liczne fortyfikacje z bastionami, porty, fontanny, klasztory i kościoły oraz budynki publiczne.
W 1645 Kretę zaatakowała armia Turecka. Napadli oni na zachodnią część wyspy i powoli przesuwali się w stronę Candii. Dopiero tam napotkali upór mieszkańców, zarówno Wenecjan jak i Greków, a walki toczyły się przez kolejne 21 lat, gdzie w ostateczności imperium osmańskie zajęło wyspę. Turcy okupowali ziemie do roku 1898, w którym to książę Jerzy ostatecznie przejął wyspę i zajął Chanię. Turcy prowadzili surową politykę, rujnując finansowo Kreteńczyków, którzy płacili wysokie podatki; a Ci którzy nie przeszli na islam, płacili dodatkowo podatek kościelny. Zależało im bowiem jedynie na wzbogaceniu się. Ubóstwo i niedola wyzwalały w Kreteńczykach postawę bojową i motywowało do licznych powstań przeciwko represjonistom, w których zginęło tysiące mieszkańców.
Po licznych sporach, walkach na Bałkanach, ostatecznie w 1913 roku Kreta została oficjalnie przyłączona do Grecji. Od tamtego czasu trwał pokój, wolność i swoboda. Dopiero 1 maja 1941 roku doszło do legendarnej bitwy aliantów z Niemcami o Kretę. W okolicach Chanii i lotniska w Maleje ludność kreteńska i nieliczna armia grecka oraz aliancka stoczyła heroiczną walkę z III Rzeszą. Jednak znaczna przewaga wroga po 10 dniach zakończyła bitwę a ziemie kreteńskie po raz kolejny zostały okupowane do roku 1945. Był to bardzo trudny okres pełen cierpienia, głodu i śmierci.
Wypożyczając samochód w ciągu jednego dnia można zwiedzić zarówno Chanię, cmentarz oraz muzeum martyrologii w Maleme.
2.Kreta dzisiaj (Crete today)
Wyspa jest podzielona na cztery regiony: Chania, Rethymno, Heraklion i Lassithi. Posiada dwa międzynarodowe lotniska w Chanii oraz Heraklionie. Posiada również lotnisko w Sitii, ale jest ono małe i odbywają się na nim tylko rejsy wewnątrz Grecji. Kreta, jako wyspa posiada również liczne porty: w Chanii, Rethymnonie, Heraklionie, Agios Nikolaos, Sitii, Kisamos, Agia Roumeli, Hora Sfakion, Paleochora, Hersosnissos. Dwa ostatnie to małe porty, z których wypływa mały statek zabierający turystów kończących swoją wędrówkę w najdłuższym wąwozie Europy – Samaria oraz tych, co chcą odwiedzić najdalej wysuniętą na południe wyspę Morza Śródziemnego – Gavdos. Kreta posiada wszystko. Jest tak duża, że znajdą tu Państwo miasta powyżej 150 000 mieszkańców, miasteczka, np. Archanes, Hersonissos, Kissamos, Neapoli, Mires oraz setki wiosek z zachowanymi tradycjami.
Wypożyczając samochód, można zwiedzać i nie przejmować się czasem. Jest wtedy okazja do odwiedzenia nieznanych turystom miejsc i skosztowania w lokalnych tawernach kreteńskich potraw, które szczycą się doskonałym smakiem w całej Grecji. Po każdym posiłku, tradycją jest napić się rakii wraz z talerzykiem czegoś słodkiego lub owoców. Jest to tradycyjny trunek wytwarzany z winogron o wysokiej zawartości alkoholu. Bardzo ważne, aby winogrona były pierwszej jakości, a pestki wydrążone, wtedy z pewnością nie będzie bolała głowa, nawet po wypiciu większej ilości tej wódki.
Sklepy na Krecie oraz w całej Grecji są otwarte w poniedziałek, środę oraz sobotę od 9 do 14 a we wtorek, czwartek oraz piątek od 9 do 14 i od 17.30 do 21.30. W niedzielę sklepy są zamknięte. Na targach można zaopatrzyć się w najlepszej jakości przyprawy, świeże oregano, tymianek oraz zioła.
Region Rethymnon stronie północnej Morza Kreteńskiego a od południa wody Morza Libijskiego.