Η Μονή Αρκαδίου βρίσκεται 23 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης του Ρεθύμνου 40 λεπτά περίπου με το αυτοκίνητο. Θεωρείται η πιο διάσημη και ιστορική μονή της Κρήτης, σύμβολο της Κρητικής Ελευθερίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 500 μέτρα, μέσα σε μία καταπράσινη εύφορη πεδιάδα.
Το πότε ακριβώς ιδρύθηκε η μονή δεν είναι γνωστό, όμως υπάρχουν δύο πιθανές εκδοχές. Είτε ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αρκάδιο τον 5ο αιώνα, από τον οποίο πήρε και το όνομα του, είτε ιδρύθηκε από κάποιο μοναχό Αρκάδιο, ο οποίος έδωσε το όνομά του στη μονή.
Η μονή αποτελείται από ένα φρουριακού τύπου συγκρότημα και εντός του φρουριακoού περιβόλου της βρίσκονται ο κεντρικός ναός, το παρεκκλήσι, το μουσείο της μονής, τα κελιά των μοναχών, η πυριτιδαποθήκη, το οστεοφυλάκιο καθώς και άλλοι χώροι.
Το μοναστήρι έχει δύο πύλες. Στην δυτική πλευρά του φρουριακού περιβόλου βρίσκεται η λεγόμενη Χανιώτικη ή Ρεθυμνιώτικη Πόρτα, η οποία είναι και η κύρια είσοδος της μονής. Ενώ στην ανατολική πλευρά βρίσκεται η λεγόμενη Καστρινή Πόρτα. Επίσης στην νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου υπάρχει μια ακόμη μικρή πόρτα, το λεγόμενο Πορτάλι.
Ο κεντρικός δίκλυτος ναός του μοναστηριού είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και στους Αγίους Κωνσταντίνο & Ελένη, ενώ το παρεκκλήσι της μονής είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αρκάδιο.
Η μονή συμμετείχε στους απελευθερωτικούς αγώνες των Κρητικών, και έγινε παγκοσμίως γνωστή με την συμμετοχή της σε μία από τις ιστορικότερες μάχες μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, στο ολοκαύτωμα του Αρκαδίου το 1866, το οποίο με την αυτοθυσία εκατοντάδων Κρητικών αγωνιστών και γυναικόπαιδων, άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση των Κρητικών από τον τουρκικό ζυγό, και οδήγησε στην ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Η Μονή Αρκαδίου έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας.
Το μοναστήρι του Αρκαδίου υπήρξε, καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του κατά το παρελθόν, κέντρο Παιδείας, αλλά και γνωστό κέντρο αντιγραφής ελληνικών χειρογράφων, καθώς παραγωγής χρυσών κεντημάτων.
Η μονή έχει συγκεκριμένες ώρες για την προσέλευση του κοινού: Απρίλιο-Μάιο 09:00-19:00, Ιούνιο-Αύγουστο 09:00-20:00, Σεπτέμβρη-Οκτώβρη 09:00-19:00, Νοέμβρη 09:00-17:00 και Δεκέμβρη-Μάρτη 09:00-16:00. Το μοναστήρι λειτουργεί καθημερινά από Δευτέρα έως Κυριακή και από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο λειτουργεί καθημερινά και το μουσείο της μονής.
creterentcars
